ÇOCUKLARDA GÖZ MUAYENESİ

Çocuklar doğduğunda erişkin görme düzeyine sahip değildir .Konuşmanın yürümenin veya boy uzamasının gelişimi gibi gözlerde de gelişim süreci Yaşanır. .Çocuklarda hem doğumsal bir hastalık olup olmadığını anlamak hem de gözlerin gelişim sürecinin sağlıklı bir şekilde devam edip etmediğini anlamak için düzenli kontroller gerekir . Çocukluk göz problemleri çocuğun boyunun kısa kalması gibi , konuşma bozukluğu gibi dışardan anlaşılabilecek problemler değildir. Çocuk göz sorununu ifade edemeyebilir , farkedemeyebilir , tek gözde olabilir bunlardan dolayı çocuklarda göz kontrolü çok çok önemlidir . Çocuklarda ilk göz muayenesi yeni doğan dönemi dediğimiz ilk bir ayda yapılmalıdır. Gözlük ihtiyacı, şaşılık, katarakt, göz tansiyonu, göz kapağı şekil bozuklukları, göz yaşı kanalı tıkanıklığı, göz tümörleri ve benzeri her türlü göz hastalığı yeni doğan bebekler de görülebilir. İlk bir ayda yapılan muayene ile doğumsal katarakt saptanabilmekte ver erken dönemde müdehale ile görme düzeltilebilmektedir. Gözler tamamen normal görünümünde olduğu , hiçbir şikayet olmadığı durumlarda ikinci göz muayenesi 1. Yaşta ve okul öncesi dönem dediğimiz 3-4 yaşlarında önerilmektedir. Bu dönem içinde ebeveynler göz kayması, kapak düşüklüğü, sık göz kırpma, gözleri ovuşturma gibi normal dışı bir bulgu gördüklerinde hemen göz doktoruna başvurmalıdırlar. Ailede bilinen bir göz hastalığı varsa bunun erken dönemde izleme alınması gerekir. Genellikle tek gözde ortaya çıkan göz tembellikleri muayene edilmedikçe bulgu vermezler ve saptanamazlar. Göz tenbelliği erken yaşta saptanabildiği takdirde gözlük ve kapama ile tedavi edilebilirken 8-9 yaşlarında sonra göz tembelliğinin tedavisi bulunmamaktadır. Daha sonra 5 yaşında ve okula başlarken muayeneler tekrarlanır.

Yeni doğan bebeğin muayenesi erişkin muayenesinden farklı özel ekipman gereksinimi taşır. Genelde damla anestezisi ile yapılır . Gerekli durumlarda anestezi uzmanının da yardımıyla sedasyon altında da muayene yapılabilmektedir.

  • Göz kayması
  • Göz kapağı düşüklüğü
  • Göz yaşarması
  • Çapaklanma
  • Şişlik
  • Bir gözü kapayarak bakma
  • Çok yakından okuma
  • TV’yi yakından izleme
  • Gözlerini kısarak bakma
  • Okuduğu yeri kaçırma
  • Okuduğu yeri belirlemek için parmak kullanma
  • Düşük performans
  • Baş ağrısı
  • Baş dönmesi
  • Bulantı
  • Sakarca davranış
  • Dalgınlık
  • Başı bir yana eğerek bakma
  • Sık sık gözleri kaşıma
  • Bebek 3 aylık olmasına rağmen bakışları odaklayamama
  • Ailede ciddi göz hastalığı varlığı durumunda çocukta göz hastalığı olabileceğini düşünmek gerekir.
Yukarıdaki durumlarda çocuğunuz hemen bir göz doktorunun muayene etmesi gerekmektedir.

Çocuklarda en çok görülen göz bozuklukları; düzeltilmemiş kırma kusurları ve şaşılıktır. Kayan gözün görme düzeyinin gelişimi için şaşılığın çocukken ve en erken yaşta gözlükle veya ameliyatla tedavi edilmesi gerekir. Şaşılık düzeltilse bile tembellik için kapatma tedavisi gerekebilir . 9-10 yaşına kadar tedavi edilmeyen, görme bozuklukları sonucu gelişen tembelliğin ileri yaşlarda tedavisi mümkün olmaz

Belli bir numaranın üstündeki hipermetrop veya astigmat bir göz yakını çok bulanık gördüğünden çocukluk çağında iyi ve net görmeyi öğrenemediğinden tembel kalabilir. Ayrıca iki göz arasındaki numara farkı fazla olduğunda, daha yüksek numaralı olan göz tembel kalır. Göz tembelliği tedavisi ancak 9-10 yaşına kadar mümkün olan önemli bir göz problemidir. Tembellik tedavisinde ne kadar geç kalınırsa sonuç o kadar başarısız olur. Bu yüzden, çocukların en geç 3-4 yaşında göz muayenesinden geçirilmeleri önerilir. Göz tembelliği tedavisinde iyi gören göz kapatılarak tembel gözün tek başına görmeyi öğrenmesi sağlanır.

Şaşılık, gözlerin paralel bakamaması durumudur. Gözlerin bir tanesi hedefe bakarken diğeri başka bir yere yönelmiştir. Şaşılık tek gözde ise şaşı göz az görür ve tembel kalır. Şaşı gözlerde derinlik hissi yoktur veya çok az gelişmiştir. Şaşılıklar; çocukluk çağı şaşılıkları, paralitik şaşılıklar (göz kasları felci) ve ikincil şaşılıklar olarak 3 ana sınıfa ayrılabilirler.

Çocukluk şaşılıkların en sık rastlanılanları içe ve dışa şaşılıklardır. Bazen tek bazen çift taraflı olabilirler. İçe şaşılıklar genellikle hipermetrop gözlerde gözlenir. Bu şaşılıklar bazen sadece gözlük kullanımıyla düzelebilir. Gözlükle tam olarak düzelemeyen şaşılıkların ise ameliyatla düzeltilmeleri gerekir. Sürekli kayan göz az görür ve iyi görmeyi öğrenemez, tembel kalır.

Çocukluk çağında dışa kayan gözler çoğunlukla miyopturlar. Dışa kayma bazen gizli bazen aşikar olabilir. Bu tip şaşılıkta güneş ışığı gizli şaşılığı aşikar hale getirebilir. Çocuk, güneşte, dışa kayan gözünü tek taraflı kapatma eğiliminde olur. Bazen tek bazen çift taraflı olabilir. Tek taraflı dışa kaymalarda derinlik hissi azalmıştır. Tembellik de gelişebilir. Şaşılıkların en önemli sebeplerinden biri de göz kaslarına gelen sinirlerinin felcidir. Bu felçler bazen doğuştan bile mevcutken, bazen travma veya ateşli hastalıklar sonucu da ortaya çıkabilirler. Ayrıca gözün optik ortamında bir engel, ikincil şaşılığa (katarakt, kapak düşüklüğü vs) görmeyen gözün dışa-içe kaymasına neden olabilir.

Gözün numarası gözün kırıcılık değerinin sonucudur. Bu değeri korneanın eğimi ve gözün uzunluğu belirler. Gözün numarası herhangi bir alışkanlıkla değişmez. Yani gözlük kullanmak/kullanmamak, yüksek/düşük numaralı gözlük kullanmak, çok/az okumak gözlerin numaralarını yükseltmez/azaltmaz.