Gözümüzün beyaz kısmını ve göz kapaklarının iç yüzünü kaplayan esnek ince zar tabakasına konjonktiva, bu tabakanın iltihabına da konjonktivit denir. Dış etkenlere çok açık bir tabaka olduğu için çevresel faktörlerden çok etkilenir. Alerjik maddeler, mikroplar, kimyasallar, zararlı ışınlar bu tabakaya kolayca ulaşır ve iltihabi hastalık yaparlar.
Birçok farklı sebepten kaynaklanabilir.
- Bakteriler
- Virüsler
- Allerjik etkenler
- Kimyasal etkenler
- Göz kuruluğu
Kontakt lens kullanımı başlıca konjonktivit yapan sebeplerdir. Konjonktivit hastalığında başlıca şikâyetler şunlardır;
Gözlerde kızarıklık, kaşıntı, batma Çapaklanmalar, ağrı, ışık hassasiyeti sabah kalktığında göz kapaklarında birbirine yapışma, göz bebeğinin kenarında beyaz lekeler, göz kapağının içinde yapışkan zarlar oluşması.
Konjonktivit genelde basit bir iltihabi durumdur. Hastaların çoğu kısa süreli ilaç tedavileri ile rahatlar. Nadiren uzun süren tedaviye dirençli görme düzeyini bile olumsuz etkileyecek boyutlarda konjonktivit vakaları da olabilir.
Kontakt lens kullanımı konjonktivit yapan sebeplerin başında gelir.
Başlıca konjonktivit yapan sebepler (konjonktivit tipleri) şunlardır;
Hızla gelişen akut bir hastalıktır. Hasta sabahleyin gözleri çapaklı gözkapakları birbirine yapışmış olarak uyanır. Bazen tek gözde başlar diğer göze de bulaşır. Gözlerde kızarıklık sarı Çapaklanma kirpiklerde çapaklanma birbirine yapışma gibi belirtiler olur. Daha çok insanın kendi eliyle taşıdığı mikroplardan kaynaklanır. Kolayca yakın çevredekilere bulaşabilir. Korunmak için el hijyenine dikkat etmek gerekir. Hastaların çoğu tedavi edilmezse bile 7-8 günde iyileşir. Antibiyotikli göz damlalarının kullanımı İyileşme süresini kısaltır. Bakteri kaynaklı konjonktivitlerdir. Akut konjonktivit şeklinde seyreder. Sebep olan bakteriler dışarıdan bulaşabilir, kirpik diplerine yerleşik bakteriler konjonktivit yapabilir, gözyaşı kanal tıkanıklığı tekrarlayan konjonktivitler yapabilir, hasta kendi eli ile mikrop taşıyabilir veya vücut yüzeyinde doğal olarak bulunan flora dediğimiz bakteriler vücut direncini düşmesi ile enfeksiyon oluşturabilir.
Hasta bir sabah gözleri çapaklanmış, gözkapakları birbirine yapışmış olarak uyanır. Gözde kızarıklık batma şişlik Çapaklanma sulanma olur. Kirpik dibi iltihabî veya gözyaşı kanal tıkanıklığı yoksa antibiyotikli damla tedavisi ile 4-5 günde tamamen geçer. Bulaşıcı bir hastalıktır. Bu hastalarla yakın temastan kaçınmak gerekir.
Nezle ve grip hastalıklarında burun ve boğazı etkileyen viral enfeksiyonlarda akut konjonktivit hali de oluşabilir. Gözlerde hafif sulanma kızarıklık ışık hassasiyeti şeklinde kendini gösterir. Herpes virüs de konjonktivit yapabilir. Bu viral konjonktivitler antienflamatuar damlalar ve gerekirse antiviral merhem kullanımı ile çabucak geçer. Ciddi bir problem oluşturmaz.
Viral konjonktivitler içerisinde en önemlisi Adenoviral konjonktivit hastalığıdır. Yoğun kızarıklık, şişlik, çapaklanma ve ışık hassasiyeti yapar. Hasta gözünü açmakta bile zorlanır, günlük hayatına devam edemez, işine gidemez, araç kullanamaz. 4-6 hafta sürebilir. Şiddetli vakalarda kornea tutulumu aylarca sürebilir. Erken dönemde ve geç dönemde farklı ilaç tedavileri uygulanır. Erken dönemde özel hazırlanmış antiseptik damlalar. Anti enflamatuvar damlalar ve antibiyotikli damlalar kullanılır. Erken dönemde kortizonlu damla kullanımı hastalığın süresini uzatır. Bu aşamada göz kapaklarının iç yüzeyinde oluşmuş zarların da temizlenmesi gerekir. Hastalığın son aşamalarında kornea tutulumu olur. Korneada küçük yuvarlak beyaz lekeler oluşur. Bu aşamada mutlaka kortizonlu damlalar kullanmak gerekir. Kornea tutulumu olsa bile hastaların çoğu herhangi bir sekel kalmadan iyileşir.
Virusların sebep olduğu konjonktivitlerdir. Kızarıklık sulanma batma hafif çapaklanma göz kapaklarının içinde kanama odakları ve sarımsı zarlar oluştururlar. Özellikle adenoviral konjonktivit son aşamalarında kornea tabakasına tutarak görme bozukluğu yapabilir. Çok bulaşıcı Bir hastalıktır. Aile fertlerinden bir tanesi viral konjonktivit yakalandığı zaman genelde tüm aile fertleri sırayla bu hastalığı geçirir. Hastaların çoğu hiçbir sekel kalmadan iyileşir. Bakteriyel konjonktivitlerde olduğu gibi Spesifik bir tedavisi yoktur. Göz yüzeyini rahatlatmak ve başka mikroplar ilave olmasını engellemek için ilaç tedavisi uygulanır. Adenoviral konjonktivit hastalarında İyileşme süresi bir ayı bulabilir.
Bahar nezlesi, saman nezlesi, göz nezlesi olarak da bilinir. Hastalarda bünyesel bir yatkınlık vardır. Özellikle bahar ve yaz aylarında bitki polenleri, çiçekler ve güneş ışığına maruz kalındığında şiddetli kaşıntı, kızarıklık ve ışık hassasiyeti ile kendisini gösterir. Şiddetli vakalarda gözbebeği sınırında beyaz noktalar görülür, çok şiddetli vakalarda gözbebeğinde damarlanma ve ülser yapabilir, görmeyi tehdit edebilir.
Bu hastalarda uzun süre şiddetli kaşıntı, korneaya baskı yaparak Keratokonus hastalığını tetikleyebilir. Tedavisinde antiallerjik ve kortizonlu damlalar kullanılır. İlaçlar kalıcı bir çözüm sağlamaz Atak dönemlerini şikâyet yaşamadan ve kalıcı bir iz olmadan geçirmeyi sağlar. Güneşten korunmak, güneş gözlüğü kullanmak, şapka kullanmak korunma adına işe yarar tedbirlerdir. Çocukluk yaşlarında bahar ve yaz aylarında şiddetli kaşıntı kızarıklık yapışkan çapaklanma Şeklinde belirtilerle kendisini gösterir.
Bahar aylarında bitki polenleri ve güneşli havalarla karşılaşınca ortaya çıkar. Ergenlik çağına kadar her yıl bahar yaz aylarından tekrarlar. Bulaşıcı bir hastalık değildir. Ev tozları ve evcil hayvanların tüyleri de alerjik konjonktiviti tetikleyebilir. Tedavisinde Anti alerjik ve kortizonlu göz damlaları kullanılır. Bu ilaçlar kalıcı bir tedavi sağlamaz alerjik atak döneminin şikâyet yaşamadan ve kalıcı bir iz kalmadan geçirilmesini sağlar.
Göz kuruluğuna bağlı olarak gelişen bir konjonktivittir.
Sürekli olarak göz kırparız Gözkapakları ve göz yüzeyimiz ve buraları örten konjonktiva her gün binlerce defa birbirine sürtünür. Bu yüzeylerin ıslaklığını sağlayan gözyaşı miktarı yetersiz olursa bu sürtünme bir tahrişe dönüşür şiddetli kızarıklık ağrı batma ve gözünü açamama gibi belirtiler oluşur. Uzun süreli ve düzenli tedavi edilmediği takdirde kornaya yüzeyini de etkileyerek görmeyi bozabilir.
Kimyasal etkenlere bağlı konjonktivit.
Konjonktivayı tahriş eden Kimyasal maddeler şimik konjonktivit denilen bir konjonktivit oluşturur. Çalışma ortamlarındaki kimyasal dumanlar gazlar yanlışlıkla gözden kaçan kimyasal sıvılar tahriş edici makyaj malzemeleri veya uzun süre glokom ilacı kullanımı kimyasal konjonktivite sebep olur. Tahriş edici etkenlerden uzak durmak ve Anti enflamatuvar ve suni gözyaşı içeren damlalar kullanmak genelde bu problemi giderir.
Kontakt lens kullanımına bağlı konjonktivit.
Uzun süre kontak lens kullanımı konjonktiva dokusunun sürekli yabancı bir yüzey ile temas etmesi sonucu tahriş edici bir etki gösterir. Kontak lense bağlı konjonktivit dediğimiz alerjik bir konjonktivit türü oluşur. Bu durumlarda tek çözüm kontak lens kullanımını bırakmaktır.
Bir Viral konjonktivit hastalığıdır. Teşhis için herhangi bir test yapmaya gerek yoktur, muayene bulguları ile teşhis edilir. Çok bulaşıcı bir hastalıktır. Genelde salgın şeklinde görülür. Aile fertlerinden birisi hasta olduğu takdirde diğerleri mutlaka sırayla hastalığı geçirir. Bulaşma olduktan sonra 4-7 günlük bir kuluçka dönemi oluşur. Sonrasında Gözlerde şiddetli kızarıklık, şişlik, çapaklanma, göz kapaklarının iç yüzeyinde noktasal kanamalar ve membran dediğimiz zarlar oluşur.
Genellikle tek gözde başlar birkaç gün içinde diğer gözde de görülür. Hafif ateş ve boğaz ağrısı da olabilir. Hasta belirtiler başladıktan sonra iki haftaya yakın bir süre etrafına bulaştırabilir.
Konjonktivit Tedavisinde erken dönemde özel hazırlanmış antiseptik damlalar, başka mikroplar eklenmesin diye koruyucu antibiyotikli
damlalar ve yüzeyi rahatlatıcı Kortizonsuz antienflamatuar damlalar kullanılır.
Erken dönemde yanlışlıkla kortizonlu damla kullanımı iyileşme süresini uzatır. konjonktivit tablosu rahatlarken Kornea tutulumu başlar. Işık hassasiyeti artar görme azalabilir. Bu aşamada da mutlaka kortizonlu damlalar kullanmak gerekir. Bu süreçte göz kapaklarının iç yüzeyinde membran dediğimiz iltihabî zarlar gelişebilir. Konjonktiva dokusunda kalıcı yapışıklık ve katlantılar olmaması için bu zarların temizlenmesi gerekir. Genellikle hiçbir sekel bırakmadan iyileşir. Bu hastalığın bulaşmasından korunmak için el hijyenine dikkat etmek ve hastalarla ortak eşya kullanmamak önemlidir.
Konjonktivit hastalığının tipik belirtileri kızarıklık, kaşıntı, yanma, batma ,sulanma ,ağrı, göz kapaklarında şişlik ve ışık hassasiyetidir. Bu şikayetler sabahları daha belirgin olur. Hasta gözkapakları birbirine yapışmış şekilde uyanır gözlerini açmakta zorlanır. Adenoviral konjonktivit ve Keratokonjonktivit sikka vakalarında görme azalabilir.
Konjonktivit hastalığının tipine göre iyileşme süreleri değişir. Bakteriyel konjonktivit antibiyotik tedavisi ile 4-5 günde tamamen geçer. Viral konjonktivitlerde nezle grip hastalıklarına eşlik eden gruplarda konjonktivit 4-5 günde geçer. Adenoviral konjonktivit vakalarında Bu süre 4-5 haftayı bulabilir.
Alerjik konjonktivit vakaları her yıl belli dönemlerde nüks etmek şeklinde yıllarca sürebilir. Keratokonjonktivitis sikka ağır göz kuruluğuna bağlı olarak gelişen bir konjonktivit türüdür. Göz kuruluğunun şiddetine paralel olarak aylarca sürebilir.
Konjonktivit hastalığını çabuk geçirmenin en kolay yolu ilaç kullanmaktır. Evlerde uygulanan çay pansumanı yapmak , sarımsak sürmek, limon damlatmak gibi uygulamaların konjonktivit hastalığına pek bir etkisi yoktur. Pansuman yapmak göz kapaklarında ve kirpiklerde birikmiş Çapakları Temizleme açısından kısmen faydalı olabilir.
Konjonktivit reçetesinde antibiyotikler ,anti enflamatuvar damlalar, anti alerjik damlalar, kortizonlu damlalar , suni gözyaşı içeren damlalar ve merhemler bulunabilir. Doktorumuzun reçete ettiği ilaçları kullanmak konjonktiviti geçirmenin en kolay yoludur.
Konjonktivit Ne Kadar Sürede İyileşir? Konjonktivit hastaların tipine göre iyileşme süresi değişir. Bakteriyel konjonktivitin geçmesi ilaç tedavisi ile 3-4 gün kadar sürer. Viral konjonktivitler de genelde 4-5 günde iyileşir. Adenoviral konjonktivit hastalarında ilaç tedavisi ile dahi iyileşme 3-4 hafta kadar sürebilir. Kornea tutulumu olursa iyileşme biraz daha uzun sürebilir. Alerjik konjonktivit hastalığı 2-3 yaşlarında başlar, Ergenlik çağına kadar devam eder.
Bu hastalıkta kullanılan ilaçlar alerjik atak dönemlerinin rahat geçirmesini, kalıcı bir iz olmadan geçirilmesini sağlar . Hastalığın kökünü kazımaz. Kimyasal konjonktivitler tahriş yapan sebep ortadan kalkınca iyileşir. Göz kuruluğuna bağlı keratokonjonktivit hastalığı geçmez. Göz kuruluğu kontrol altında tutulduğu oranda rahatlama sağlanır.
Bebeklerde en çok bakteriyel konjonktivit görülür. Özellikle doğuştan gözyaşı kanal tıkanıklığı olan bebeklerde sürekli sulanma olur, gözyaşı kesesi sürekli enfekte vaziyette olur, keseye masaj yapınca iltihabın dışarı çıktığı görülür. Buradaki bakteri kaynağı sık sık bakteriyel konjonktivit oluşmasına sebep olur.
Bu gözlerde bir yaşına kadar antibiyotikli damla tedavisi ve masaj uygulaması yapılması gerekir. Kanal tıkanıklığı olmadan da bakteriyel konjonktivit oluşabilir. Bu durumlarda Çapaklanma bitene kadar antibiyotikli damla tedavisi uygulanır.
Bebeklerde Allerjik konjonktivit tablosu da 1-2 yaşlarında görülmeye başlayabilir. Bebeklerin gözünde şiddetli kızarıklık yoğun bir kaşıntı ile kendisini gösterir. Anti alerjik ve kortizonlu damla uygulamasıyla alerjik konjonktivit tablosu rahatlar.
Gözde konjonktivit oluşumunun çeşitli sebepleri vardır. Bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyöz konjonktivitler hastalıklı birinden veya kirli bir ortamda mikropların gözümüze bulaşması sonucu oluşur. Kirli bir yere dokunup gözümüzü kaşımamız en basit bulaşma şeklidir. Mikropların ikinci bulaşma şekli göz çevremizde zaten mevcut olan mikropların konjonktivit yapmasıdır .
Gözyaşı kanal tıkanıklığı olan gözyaşı kese iltihabı olan hastalarda özellikle bebeklerde gözde sürekli bir iltahap kaynağı bulunur. Kronik blefarit dediğimiz Kirpik dibi iltihabı hastalığında da kirpik diplerine sürekli bir enfeksiyon kaynağı bulunur. Buralardan kaynaklanan bakteriler konjonktivit yapabilir. Allerjik konjonktivit genetik bir yatkınlık sonucu oluşur. Alerjik durumlarda alerjik bünyeden söz etmek gerekir.
Bu hastalarda alerjik rinit, astım bronşit, egzama gibi Başka alerjik problemlerde olabilir. Genetik yatkınlık olan hasta alerji tetikleyecek olan bitkisel polenler çiçek tozları güneşli havalarla karşılaşınca alerjik konjonktivit tablosu ortaya çıkar. Özellikle glokom hastalarında uzun süren ilaç kullanımına bağlı olarak kimyasal konjonktivit oluşur. Sanki çok hap içen birisinin midesini bozulması gibi damla kullanımı da konjonktivayı etkiler.
Konjonktivit hastalığının türüne göre bulaşıcılığı değişir. Özellikle viral konjonktivitler çok bulaşıcıdır. Temasla kolaylıkla bulaşır. Üst solunum yolu enfeksiyonlarında eşlik ettiği Adenoviral konjonktivit vakaları yakın ortamdan bile kolaylıkla bulaşabilir. Salgın halde görülür.
Bakteriyel konjonktivitler de bulaşıcıdır. Temasla bulaşabilir, havuz gibi ortak kullanım alanlarında salgın halinde bulaşabilir. Alerjik konjonktivit, kimyasal konjonktivit veya kerato konjonktivitis sikka gibi konjonktivit türlerinin bulaşıcı özelliği yoktur.
Konjonktivit hastalığı kolay kolay gözde kalıcı bir hasar bırakmaz. Bakteriyel konjonktivit kornea da bir hasar yoksa Korneayı etkilemez kalıcı bir iz bırakmadan iyileşir. Adenoviral konjonktivit Korneayı tutabilir fakat uygun ve düzenli ilaç tedavisi uygulanırsa bir iz bırakmadan geçer. Uygun ilaç kullanılmazsa korneadaki lekeler kalıcı olabilir belli oranda görme kaybı yaşanabilir.
Kontakt Lens kullanımına bağlı konjonktivitlerde ciddi hasar bırakma riski taşıyan durumlardır. Derhal lens kullanımına ara verip ilaç tedavisi uygulamak gerekir. Kontak lens kullanıcıları bu durumu genelde kanıksar, çok önemsemez. Konjonktivit tablosu mantar enfeksiyonuna dönüşüp çok korkunç komplikasyonlara yol açabilir.
Bakteriyel konjonktivit tablosu korneada ilave bir problem yoksa gözyaşı kanalı problemi yoksa 7- 10 günde kendiliğinden geçer.
Adenoviral konjonktivitin kendi başına sekel bırakmadan geçmesi biraz zordur. Korneada hasar bırakabilir. Korneada hasar kalmasa bile konjonktivada yapışıklıklar ve katlantılar oluşturur, Uzun vadede göz yüzeyinin sağlığını sıkıntıya sokacak hasarlar bırakabilir.
Alerjik konjonktivit atakları kendiliğinden geçmez. Alerjik atak döneminde, yaz ayları boyunca gözler kaşıntılı kızarık bir vaziyette kalır. Hatta görmeyi riske sokacak kornea komplikasyonları gelişebilir. Ancak ergenlik çağına doğru alerjik konjonktivitin yavaş yavaş hafiflemesi kendiliğinden oluşan bir durumdur.
Konjonktivit hastaların tipine göre iyileşme süresi değişir.
Bakteriyel konjonktivitin geçmesi ilaç tedavisi ile 3-4 gün kadar sürer.
Viral konjonktivitler de genelde 4-5 günde iyileşir.
Adenoviral konjonktivit hastalarında ilaç tedavisi ile dahi iyileşme 3-4 hafta kadar sürebilir. Kornea tutulumu olursa iyileşme biraz daha uzun sürebilir.
Alerjik konjonktivit hastalığı 2-3 yaşlarında başlar, Ergenlik çağına kadar devam eder. Bu hastalıkta kullanılan ilaçlar alerjik atak dönemlerinin rahat geçirmesini, kalıcı bir iz olmadan geçirilmesini sağlar. Hastalığın kökünü kazımaz. Kimyasal konjonktivitler tahriş yapan sebep ortadan kalkınca iyileşir.
Göz kuruluğuna bağlı keratokonjonktivit hastalığı geçmez. Göz kuruluğu kontrol altında tutulduğu oranda rahatlama sağlanır.
Konjonktivit hastalığı ateş yapmaz. Sadece Adenoviral konjonktivit ve klamidyal konjonktivit vakaları vücudun başka yerlerindeki enfeksiyonlarla birlikte görülebilir. Bu enfeksiyonlardan kaynaklanan ateş yüksekliği konjonktivit tablosuna eşlik eder. Fakat bu vakalarda ateş oluşturan şey konjonktivit değil eşlik eden sistemik hastalıktır.
